Algemeen

Hoofdlijnen

Het moment waarop deze begroting is opgesteld kenmerkt zich door onzekerheid. Onzekerheid over de (lange termijn) gevolgen van de coronacrisis, onzekerheid over de financiële bijdragen die wij van het Rijk mogen verwachten (bijvoorbeeld sociaal domein en algemene uitkering) en over de beleidskeuzes die het nieuwe kabinet zal gaan maken in het coalitieakkoord.
Wij verwachten ultimo 2021 meer duidelijkheid te hebben over de herijking van het gemeentefonds en de besluitvorming rondom de rijksbudgetten voor het sociaal domein met name jeugdhulp. Een en ander is sterk afhankelijk van de duur van de kabinetsformatie. De eerste signalen zijn hoopvol en duiden op een gunstig financieel effect voor onze gemeente. Tot die tijd zoeken wij de balans tussen de onzekerheid in de financiële middelen van het Rijk, het risico van bezuinigingen (voorzover die leiden tot afbraak van basisvoorzieningen) en lastenverzwaring voor de burgers.
Corona heeft impact op gemeenschap, inwoners en ondernemers
Corona drukt al meer dan een jaar een stevige stempel op de wereld, het land en in onze gemeente. Alle analyses wijzen erop dat de crisis grote en waarschijnlijk ook deels langdurige impact heeft op de inwoners van Someren. Dat uit zich bijvoorbeeld in een toename van eenzaamheid. Door de maatregelen is een groot deel van het sociale bestaan van jongeren weggevallen, terwijl het opdoen van sociale contacten in hun levensfase zo belangrijk is. Zij werken ook vaker in flexibele banen en in sectoren die het hardst zijn getroffen door de coronacrisis, zoals de evenementenbranche en in de horeca. Uit alle onderzoeken wordt duidelijk dat de inwoners die het al moeilijk hadden nóg kwetsbaarder zijn geworden. Het bevorderen van kansengelijkheid wordt daarmee een nóg belangrijkere opgave voor de komende jaren, dan deze al was.

Ook ondernemers en instellingen zijn en worden nog altijd hard getroffen door corona. Die impact verschilt wel enorm per sector. Een aantal sectoren lijkt juist sterker uit de crisis te komen. Sommige sectoren echter, zoals de horeca en de cultuur- en evenementensector, zijn in financiële problemen terecht gekomen waardoor hun levensvatbaarheid ernstig onder druk is komen staan. Voor andere sectoren kunnen de gevolgen later nog zichtbaar worden. Via gemeentelijke inspanningen en ondersteuning met de middelen die het Rijk hiervoor beschikbaar stelt proberen we daar waar het leed het grootste is, dit met een snelle uitvoering  van de (landelijke) steunmaatregelen zo goed mogelijk te dempen en werkgevers en hun werknemers zoveel als mogelijk perspectief te bieden. Dit doen we vooral samen met de andere gemeenten en Senzer in de arbeidsmarktregio Helmond-Peel.

Gemeentelijke organisatie

Binnen de gemeentelijke organisatie zien wij dat het hybride werken steeds meer vorm krijgt en een werkvorm is die zal blijven bestaan. Er wordt gekeken naar hoe de organisatie beter ondersteund kan worden, bijvoorbeeld in de vorm van het beschikbaar stellen van verschillende middelen. Maar ook wordt onderzocht wat er nog meer nodig en passend is, om als organisatie voorbereid te zijn op de toekomst. Denk hierbij onder ander aan de inrichting van het gemeentehuis. De behoeften van onze klanten worden hierin vanzelfsprekend meegenomen.  

Daarnaast constateren wij grote tekorten op de arbeidsmarkt. De realiteit is dat in een heel korte tijd alle bronnen voor nieuwe mensen opgedroogd blijken. Er is zo goed als niemand meer te vinden. Ook bureaus die normaal gesproken gemeenten voorzien van tijdelijke krachten, lukt het nog maar moeilijk. Naast het invullen van vacatures die ontstaan door vertrek van medewerkers, zijn er ook meer mensen nodig door de groei van het aantal beleidsterreinen en het anders werken binnen de gemeente. Denk hierbij aan duurzaamheid, klimaatadaptatie, maar ook de omgevingswet. De manier van werken onder de omgevingswet, en participatie in het algemeen, zijn arbeidsintensiever dan de oude werkwijze. Er zijn dus meer mensen nodig voor hetzelfde resultaat.

Deze ontwikkelingen dwingen tot financiële maatregelen. Hierbij zal dit in eerste instantie deels gaan om incidentele financiële maatregelen, maar zeker voorzien wij ook dat maatregelen, die structurele financiële gevolgen hebben, noodzakelijk zullen zijn.

Investeringsprogramma 2022-2025

Deze begroting is de laatste in de raadsperiode. Investeringen die voortvloeien uit het coalitieprogramma zijn inmiddels afgerond of liggen nog op de plank om uitgevoerd te worden.
Een groot deel van het investeringsprogramma bestaat dan ook voornamelijk uit de jaarlijks terugkerende kosten vanuit meerjarenprogramma's zoals rehabilitatie van wegen, Onweerstaanbaar Someren, en noodzakelijke vervangingen groen.

Programmaplan

Het programmaplan van de gemeente Someren bestaat uit de volgende vijf programma's:

01   Samen Someren
02   GreenLab 2030
03   Aantrekkelijk wonen
04   Hart van Someren
05   Bedrijfsvoering

In de begroting zijn de onderdelen van het collegewerkprogramma 2018-2022 per programma nader uitgewerkt in de vorm van speerpunten. De uitwerking hiervan is terug te vinden in het programmaplan.

Tot slot

Deze begroting 2022 legt een basis waarbij rekening is gehouden met  toekomstige ontwikkelingen zoals deze nu (september 2021) bekend zijn. Er is nog geen rekening  gehouden worden met de mogelijke negatieve scenario's als gevolg van Corona zoals de toekomstige zorgkostenontwikkelingen. Dit brengt de noodzaak met zich mee om behoedzaam te begroten.

Wij bedanken iedereen voor hun inbreng bij het opstellen van deze begroting.

De begroting 2022 van de gemeente Someren zal na vaststelling als online versie beschikbaar zijn. Tussentijdse aanpassingen gedurende het jaar worden niet in de online versie verwerkt.

Burgemeester en wethouders van Someren,